Τα μηνιγγιώματα είναι οι συνηθέστεροι καλοήθης όγκοι του εγκεφάλου, μετά τα αδενώματα της υπόφυσης, αν και 10% αυτών μπορεί να παρουσιάζουν πιο επιθετική συμπεριφορά. Τα μηνιγγιώματα ταξινομούνται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) σε 3 κατηγορίες, βάση του τρόπου ανάπτυξης και του ιστολογικού τους τύπου: Κατηγορία Ι (Τυπικά – 90%), Κατηγορία ΙΙ (Άτυπα – 6-9%), Κατηγορία ΙΙΙ (Αναπλαστικά – 1-3%). Οι όγκοι αυτοί προέρχονται από τα κυπελλοειδή κύτταρα της αραχνοειδούς μήνιγγας, η οποία είναι ένα από τα 3 περιβλήματα του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού (χοριοειδής, αραχνοειδής και σκληρά μήνιγγα). Είναι πιο συχνά στις γυναίκες από τους άντρες, και μπορεί να εμφανιστούν σε κάθε ηλικία, συνηθέστερα όμως μετά την ηλικία των 50 ετών. Μπορεί να εμφανιστούν σε κάθε σημείο της μήνιγγας στην οποία και είναι προσκολλημένα, κάποιες φορές όμως εμφανίζονται και στις κοιλίες του εγκεφάλου (εκεί που παράγεται το εγκεφαλονωτιαίο υγρό-ΕΝΥ). Τα μηνιγγιώματα της μεσότητας της βάσης του κρανίου, που εμφανίζονται κοντά στον αδένα της υπόφυσης, περιλαμβάνουν τα οσφρητικά, αυτά του σφηνοειδικού πλάνου, του φύματος του τουρκικού εφιππίου, των κλινοειδών αποφύσεων(πρόσθιων και οπίσθιων), του οπτικού τρήματος/χιάσματος, των σηραγγωδών κόλπων, του βοθρίου του Meckel και του λιθοειδούς οστού/αποκλίματος. Μερικά πολύ επιθετικά και εκτεταμένα μηνιγγιώματα μπορεί να επεκτείνονται σε πολλαπλά διαμερίσματα του εγκεφάλου καθώς και το τουρκικό εφίππιο, περικλείοντας την υπόφυση ή να εξέρχονται από το κρανίο προς τους παραρρίνιους κόλπους (πχ ηθμοειδείς κυψέλες), τους οφθαλμικούς κόγχους, τον υποκροτάφιο ή τον πτερυγοϋπερώιο βόθρο, καθιστώντας την χειρουργική τους αντιμετώπιση πραγματική πρόκληση για ομάδα συνεργαζομένων εξειδικευμένων χειρουργών (νευροχειρουργών, ΩΡΛ, γναθοχειρουργών, οφθαλμιάτρων).

Τα μηνιγγιώματα της μεσότητας της βάσης του κρανίου, που μπορεί να εμφανίζονται άνωθεν της υπόφυσης (τουρκικό εφίππιο), ή μπροστά από την υπόφυση (σφηνοειδικό πλάνο) προκαλούν τυπικά προοδευτική απώλεια όρασης από συμπίεση του οπτικού νεύρου και του χιάσματος. Μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε πονοκέφαλο, διπλωπία, και υποφυσιακή ανεπάρκεια. Τα μηνιγγιώματα που επεκτείνονται στον σηραγγώδη κόλπο μπορούν να προκαλέσουν διπλωπία, δηλαδή ανάλογα με την κίνηση των οφθαλμών να εμφανίζεται ξεχωριστό είδωλο του οπτικού αντικειμένου σε κάθε οφθαλμό, ενώ αυτά που επεκτείνονται κάτωθεν του σηραγγώδους κόλπου προκαλούν αιμωδίες (μουδίασματα), υπαισθησία ή και πόνο του προσώπου. Μεγάλα μηνιγγιώματα του αποκλίματος που αναπτύσσονται προσθίως του εγκεφαλικού στελέχους, μπορεί να προκαλέσουν διπλωπία, αιμωδίες προσώπου, δυσκολία βάδισης, δυσκαταποσία, ακράτεια ούρων και πονοκέφαλο.

Τα μηνιγγιώματα απεικονίζονται ικανοποιητικά σε μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου πριν και μετά την ενδοφλέβια χορήγηση παραμαγνητικής ουσίας, καθώς και σε αξονική τομογραφία εγκεφάλου πριν και μετά την ενδοφλέβια χορήγηση ιωδιούχου σκιαγραφικού. Για μηνιγγιώματα που εμφανίζονται στη μεσότητα της βάσης κρανίου βοηθά επίσης η μαγνητική τομογραφία της υπόφυσης ή και του οφθαλμικού κόγχου. Άλλες εξετάσεις που μπορεί να χρειαστούν είναι η Μαγνητική ή Αξονική αγγειογραφία, η Ψηφιακή Αγγειογραφία Εγκεφάλου (DSA) (χρήσιμο εργαλείο ειδικά στον προεγχειρητικό σχεδιασμό), έλεγχος οπτικών πεδίων και μέτρηση των ορμονών της υπόφυσης.

Τα συμπτωματικά μηνιγγιώματα που βρίσκονται στη μεσότητα της βάσης κρανίου αντιμετωπίζονται συνήθως χειρουργικά, είτε μέσω κρανιοτομίας είτε μέσω της διαρρινικής, ενδοσκοπικής τεχνικής. Το πλεονέκτημα της ενδοσκοπικής, διαρρινικής τεχνικής είναι πως δεν απαιτείται έλξη του εγκεφάλου, ενώ οι χειρουργικοί χειρισμοί επί του οπτικού νεύρου και του χιάσματος είναι ελάχιστοι. Παρόλα αυτά, για μεγάλους όγκους, άνω των 2,5 εκατοστών, ή αυτούς που εκτείνονται πλάγια της μέσης γραμμής η αφαίρεση του όγκου μέσω κρανιοτομίας είναι η θεραπεία εκλογής. Η επιλογή του είδους της προσπέλασης εξαρτάται από τη θέση και το μέγεθος του όγκου. Η εμπερία , η βαθιά γνώση της ανατομίας και η μακροχρόνια εκπαίδευση στην χειρουργική της Βάσεως του Κρανίου καθιστά δυνατή την ασφαλή και ολοκληρωτική αφαίρεση αυτής της κατηγορίας των καλοήθων όγκων. Με οποιαδήποτε από τις δύο τεχνικές, η όραση συνήθως βελτιώνεται και η υποφυσιακή λειτουργία διατηρείται. Για επιθετικά μηνιγγιώματα, η χειρουργική αφαίρεση ακολουθείται και από εντοπισμένη στερεοτακτική ακτινοθεραπεία.

Μηνιγγιώματα, πλησίον του τουρκικού εφιππίου που εισβάλλουν στον σηραγγώδη κόλπο, το τουρκικό εφίππιο, το βοθρίο του Meckel ή βρίσκονται επί του λιθοειδούς οστού/αποκλίματος δεν μπορούν να εξαιρεθούν πλήρως και με ασφάλεια σε ποσοστό άνω του 50% των περιπτώσεων. Όμως, αυτό θα πρέπει πάντα να κριθεί από έμπειρη ομάδα που ασχολείται με την χειρουργική της Βάσεως του Κρανίου. Στην περίπτωση αδυναμίας πλήρους εξαίρεσης ή υποτροπής η Ακτινοχειρουργική ή η Στερεοτακτική Ακτινοθεραπεία είναι απαραίτητες μέθοδοι για τον έλεγχο του όγκου. Άνω του 90% των ασθενών δεν εμφανίζουν περαιτέρω αύξηση του όγκου. Επιπλοκές των παραπάνω μεθόδων, όπως απώλεια όρασης ή εγκεφαλική βλάβη, είναι σπάνιες.